(درختان گیلاس و آلبالو)
گردآورنده: مهندس مریم معین فر
درختان هسته دار از مهمترین محصولات باغی کشور میباشد. از مهمترین آنها میتوان به گیلاس ، آلبالو ، شلیل ، آلو ، زردآلو و … اشاره کرد.
گیلاس
دارای نام علمی sweet cherry و از خانواده Rosaceae میباشد. از نظر گیاهشناسی گلهای گیلاس در دستجات غیر مختلط ۲ تا ۴ تایی به صورت جانبی روی اسپورهای کوتاه یا نزدیک به قاعده شاخه های طویلتر تشکیل میشود. در گیلاس ، گلها فقط روی جوانه هایی که در آنها برگهای همراه نسبتا زودتر در تابستان باز میشوند ، بوجود می آید. گل ها معمولا دارای یک مادگی هستند ، ولی بعد از تابستان های خیلی داغ ممکن است دو مادگی در هر گل تشکیل شود ، که منجر به بوجود آمدن میوه های دو تایی میشود که یک وضعیت نامطلوبی را بوجود می آورد.
آب و هوای مطلوب
سطح پراکندگی و انتشار این درخت خیلی وسیع است یعنی در آب و هوای گرم ، معتدل و سرد معتدل سبز شده و محصول کافی میدهد. در کل بهترین هوا برای زندگی این درخت نقاط معتدل سرد مانند نواحی کوهستانی میباشد. با توجه به اینکه گیلاس در مقابل پوسیدگی قهوه ای حساس میباشد ، بایستی در جایی که آب و هوا برای توسعه این بیماری مناسب نباشد کشت گردد. در مناطقی که دارای باران های زمستانه خوب و تابستانهای خشک و خنک هستند ایده آل میباشند.
نكات مهم در كود دهي:
- به دستور آزمايشگاه خاك شناسي عمل كنيد. كود اضافه ، علاوه بر زيان مالي موجب تخريب بافت خاک و همچنين آلوده شدن محيط زيست ميشود.
- نهال در 3 سال اول چون رشد رويشي داشته ، فقط نياز به كود ازته دارد و از سال چهارم چون درخت شروع به ميوه دهي ميكند كود فسفره و پتاسه هم نياز است.
- كود مورد نياز درختان بارور گيلاس ازت ٬ فسفر و پتاس ميباشد.
- درخت علاوه بر ازت ، پتاس و فسفر به عناصر ريز مغذي هم نياز دارد كه بايد هر ساله تامين شود و يكي از بهترين روش كودهي ريز مغذي ، محلول پاشي به وسيله سمپاش و جذب توسط برگ است. محلول پاشي آهن و روي در بهار در صورت مشاهده علايم كمبود در برگ (زمينه زرد رنگ بدون تغيير رنگ رگبرگ) بایستی به فاصله 14 روز 2-3 بار تكرار شود.
- بهترين راه كودهي ، پایه چالكود است.
رسیدن گیلاس
افزایش مواد جامد قابل حل (قندها) و افزایش رنگ میوه به عنوان بهترین شاخص رسیدگی مورد توجه قرار گرفته است، ولی شواهد اخیرا نشان میدهد که نیروی لازم برای جدا کردن میوه از درخت ممکن است بهتر باشد. وقتی میوه میرسد اتصال بین شاخه و میوه سست شده و نیروی کاهش یافته لازم برای جدا کردن میوه از درخت را میتوان اندازه گیری کرد و به عنوان شاخص رسیدگی بکار برد.
كود دهي
ميزان كود بسته به خاك زمين متغیير است. نكته قابل توجه این است که بخش فعال ريشه ، ريشه مويي است كه در سايه انداز درخت وجود دارد و بسته به نوع آبياري سطحي يا عمقي است ف به همين دليل بر لزوم آبياري قطره اي تاكيد ميشود چون هم مصرف آب را كاهش ميدهد و هم ميزان جذب كودهاي شيميايي بيشتر ميشود و جلوي مصرف بيرويه و آلودگي محيط زيست هم گرفته ميشود.
آلبالو
دارای نام علمی Prunus cerasus و از خانواده Rosaceae میباشد. آلبالو از نظر گیاهشناسی بسیار به گیلاس شبیه است. آلبالو بومی نواحی بین دریای خزر و دریای سیاه است که احتمالاً بذر آن توسط پرندگان به سایر نقاط از جمله اروپا برده شده است. مناطق عمده کشت آلبالو ، فرانسه ، یوگسلاوی و آلمان میباشد. از نظر گیاهشناسی ، آلبالو گیاهی خزان پذیر با برگهای لوزی شکل است که به صورت متناوب بر روی شاخه قرار دارند. رنگ پوست آن قهوه ای روشن تا نقره ای است. آلبالو از نظر حجم در مقایسه با گیلاس کوچکتر است.
ارتفاع درخت آلبالو بین دو تا چهار متر است و ساقه برخی از آنها بسیار قابل انعطاف است و به راحتی بدون آنکه شکسته شود خم میشود. به همین دلیل در چیدن میوه درخت آلبالو در بیشتر موارد نیازی به نردبان نمیباشد و میتوان درخت را خم کرد و میوه آنرا چید. گل ، روی اسپورهای سـالهای قبل و همچنین روی شــاخه های سال قبل هم تشکیل میشود. گلها بصورت 3 تا 5 تایی در یک جوانه ظاهر و گلها دارای 5 گلبرگ ، 5 کاسبرگ ، پرچم و یک مادگی میباشند. برعکس گیلاس ، آلبالو خود بارور است و برای تلقیح نیازی به گرده افشانی ندارد. گرده آلبالو میتواند گل گیلاس را نیز تلقیح کند. گل آلبالو معمولاً دیرتر از سایر میوه های هسته دار باز میشود ، به همین دلیل معمولاً با خطر سرمازدگی مواجه نمیشود. میوه آلبالو دارای دم بلند است و بر اساس بلندی یا کوتاهی دم تقسیم بندی میشوند و معمولاً ارقام دم کوتاه مرغوب ترند.
سطح کشت آلبالو
سطح کشت آلبالو در ایران حدود 10هزار هکتار است که عمدتا در استانهای خراسان ، آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، اردبیل و تهران کشت میشود.
ایران در سطح جهانی ششمین کشور در زمینه تولید آلبالو قرار دارد.
آلبالو یکی از میوه های سرخ رنگ و ترشی است که به دلیل طعم عالی آن محبوبیت زیادی در سطح جهانی دارد.
کاشت و برداشت و کوددهی این درخت میوه با توجه به شرایط گفته شده در این مقاله روشی آسان است و تنها باید به نکاتی که اشاره کردیم توجه داشته باشید تا بتوانید محصولی مرغوب پرورش دهید.
مهمترین مسئله ای که در زمینه کاشت و پرورش درختان میوه تاثیرگذار است ، کوددهی آنان و رساندن مواد مغذی به گیاه است.
کود درخت آلبالو باید شامل کود اسید هیومیک و کود کامل باشد.
برخی از بیماریها و آفتها وجود دارند که مانع از رشد درخت شده و به مرور موجب پوسیدگی آن میگردند. برای جلوگیری از این امر اسیدهیومیک که ساخته شده از مواد هیومیک میباشد به شما کمک خواهد کرد.
کشور ما ایران با توجه به این شرایط مطلوب گفته شده در زمینه صادرات آلبالو حرف اول را میزند و همواره بهترین است.
آب و هوای مطلوب
درخت آلبالو در شرایط زیر 7 درجه سانتی‌گراد مقاوم بوده و تابستان های خشک و خنک شرایط بسیار مطلوبی برای کاشت و رشد آن می باشد.
این میوه در مقابل سرما همانند سیب مقاومت نشان میدهد ، بنابراین آب و هوای مرطوب نمیتواند شرایط خوب را برای پرورش آن فراهم سازد و بهتر است در منطقه ای خنک به کشت بپردازید.
آبیاری
درست است که آلبالو به خشکی مقاوم است اما برای جذب مواد غذایی و کود و همچنین رشد و پرورش میوه های مرغوب ، درخت به آب نیاز دارد که میزان آب نیز تقریباً دو برابر درختان گیلاس میباشد.
دوره های آبیاری و نیز مقدار آبیاری در درختان هسته دار در تولید بهینه محصول نقش بسیار پراهمتی دارد. حجم آبیاری سنگین در دوره های طولانی با زهکشی زیاد ، عناصر غذایی را از دسترس گیاه خارج کرده و درختان دچار فقر غذایی خواهند شد.
نیاز آبی آلبالو با گیلاس برابر است ، اگر چه مقاومت به خشکی در آلبالو بیشتر از گیلاس است.
برنامه غذایی بر اساس محصولات شرکت به صورت کلی و عمومی ارائه شده است. با توجه به آنالیز خاک و وضعیت کشت ، می توانید جهت توصیه های دقیق تر به کارشناسان شرکت آذر سموم گستر مراجعه کنید.
کود و تغذیه
بر طبق آزمایشهای انجام شده بر روی باغهای آلبالو در کشورهای مجارستان ، ازت و فسفر اثر کمی روی مواد غذایی موجود در برگهای آلبالو داشته اند ، اما کودهای پتاسه بستگی خوب و مثبتی با پتاس برگها نشان داده اند ولی منگنز نسبت منفی داشته است ، اما به هر حال کودهای ازته و پتاسه اثر زیادی در تشکیل و تولید میوه داشته اند که افزایش تولید فقط با کودهای پتاسه بوده است. اثر مثبت پتاس و همچنین به طور نامحسوس اثر ازت در جلوگیری از سرمازدگی گلهای آلبالو مشاهده گردیده است.
یکی از موثرترین کودهایی که در تقویت گیاه و همچنین رساندن مواد غذایی به آنها کاربرد فراوانی دارد کود اسید هیومیک میباشد. تاثیرات این کود شامل موارد زیر است:
- حاصل خیزی بهتر خاک
- رشد مطلوب گیاه و به بار نشستن میوه
- جلوگیری از ایجاد قارچ و بیماری
- تقویت ریشه های درختان
- جذب آهن به درخت
- جذب کود و اثرات مطلوب بر روی مواد غذایی
به دلیل آهکی بودن خاک کشور جذب عناصر غذایی به ویژه عناصر ریز مغذی ، سبب اختلال در روند ساخت و تولید قند، پروتئین و مواد آلی در گیاه میشود. این امر سرعت رشد درختان را کاهش داده و در نهایت باعث کاهش و ضعف شدید درختان میشود.
برخی از علائم ظاهری کمبود عناصر غذایی مانند روی و بور به شکل بیماری پدیدار میگردد.
درختانی که با کمبود بور مواجه هستند به دلیل ریزش شکوفه ها در بهار از عملکرد بسیار پایینی برخوردار هستند. استفاده از ترکیب کودی فروت ست (روی ، بور، ازت) در زمان متورم شدن جوانه ها و پس از برداشت محصول ، امری لازم و ضروری به نظر میرسد.
جهت افزایش سایز و طعم و عطر میوه علاوه بر عناصر ریز مغذی میتوان از کودهای پتاسیم استفاده کرد.
کلسیم در جلوگیری از نرم شدن زود هنگام و افزایش عمر ماندگاری میوه از زمان فندقی شدن میتواند موثر واقع شود.
تغذیه مناسب سبب افزایش گلدهی ، جلوگیری از ریزش گل ، تشکیل میوه و افزایش کیفیت و ماندگاری محصول و حتی موجب مقاومت گیاهان در برابر آفات و بیماری ها میگردد.
عواملی چون تنش دمایی و خود ناسازگاری به ویژه در درختان گیلاس ، سبب کاهش تولید میوه میشود.
درخت آلبالو در مقایسه با درخت گیلاس کوچکتر بوده و شاخه های درخت به حالت آویزان است که به این حالت ، حالت مجنون نیز میگویند.
عنصر ازت نیز در فصلهای تابستان نباید زیاد به خاک داده شود و هیچ علف هرزی نیز باقی نماند.
در اواخر زمستان برای درختان جوان حتماً باید دو یا سه بار کود کامل به آنها برسد.
در زمان کوددهی به درختان آلبالو ، حتما به نوع بافت خاک نیز توجه داشته باشید.
خاک هایی که از نوع سبک و شنی میباشند به مواد شیمیایی و آلی بیشتری نیاز دارند.
زمان برداشت میوه
زمانی که آلبالوها کاملاً رسیده بوده و رنگ آن ها تیره شود زمان برداشت فرا رسیده است.
تقریبا 90 روز بعد از این که درخت شروع به گل دهی کرد میتوانید میوه های خود را بچینید.
وزن متوسط آن تقریبا 5 یا 6 کیلو میباشد و برداشت میوه نیز با دست صورت میگیرد.
آلبالوها را برای مصارف کمپوت ، آبمیوه و مربا به کار میگیرند.
| زمان استفاده | نوع کود و میزان مصرف | ||||||||
| زمستان گذرانی (چالکود) | کود کامل
(5/1 الی 1 کیلوگرم) |
سولفات روی
(300 گرم ) |
کود آهن | ||||||
| اورتو اورتو 6 به بالا (10 گرم) | اورتو اورتو 8/4 به بالا (30 گرم) | اورتو اورتو 2/3 به بالا (50 گرم) | کلات آهن 6% (80 گرم) | ||||||
| نکته کلیدی و مهم در باغات گیلاس و آلبالو استفاده از اسید هیومیک بعد از محله چالکود در هر دور آب آبیاری میباشد. | |||||||||
| متورم شدن جوانه ها | فروت ست (بسته به نوع محصول پیشنهادی شرکت 1 الی 2 در هزار) | ||||||||
| بعد از گل
(زمان فندقی شدن) |
کود کامل N-P-K با فرمول 20-20-20 | کود جلبک
(1 الی 2 لیتر در هکتار) |
کود آمینو اسید ( 1 الی 2 کیلو در هکتار) |
||||||
| محلول پاشی (2- 5 کیلو در هزار لیتر آب) | همراه با آب آبیاری (10 الی 15کیلو در هکتار) | ||||||||
| یک ماه قبل از برداشت
( در زمان تغییر رنگ) |
کود کامل N-P-K با فرمول 12-12-36 | کود آمینو اسید (1 الی 2 کیلوگرم در هزار) | استفاده از جیبرلیک اسید | ||||||
| محلول پاشی ( 2-5 کیلو در هزار) | آب آبیاری (10 الی 15 کیلوگرم در هکتار) | ||||||||
-
- قابل توجه همکاران گرامی ، بسته پیشنهادی محصولات مطابق با برنامه غذایی در قسمت ارائه محصولات موجود میباشد.
