سیب گیاهی است به شکل درختچه یا درخت کوتاه با شاخه های بدون تیغ و برگ های ساده تخم مرغی بابه دالبر و رأس ریز و کوتاه. جوانه های سیب شامل جوانه های رویشی یا ساده که تولید شاخه می کنند و جوانه های بارور آن از نوع جوانه های زایشی مخلوط است و هنگام بیدار شدن پنج عدد گل و حدود 8-7 عدد برگ حاصل می کند. سیب درختی است سردسیری، برگ ریز یا خزان کننده که وسیع ترین میوه دانه دار در مناطق معتدله است.
کود دهی در برنامه مدیریت تغذیهای گیاهان و باغات میوه از اهمیت زیادی برخودار است. برنامه کود دهی باید به گونهای زمان بندی و انجام شود که عناصر مغذی مورد نیاز گیاه را بهطور متناسب در اختیار گیاه قرار دهد.
مشاوران تخصصی برنامه های تغذیه و کود شرکت آذر سموم گستر در نظر دارد با بهره گیری از علم روز دنیا بهترین برنامه غذایی متناسب با باغ سیب را ارائه دهد. هدف از انتخاب برنامه غذایی سیب بدست آوردن بالاترین تناژ در واحد سطح و تولید با کیفیت میوه میباشد.
تغذیه درخت سیب در طی چند مرحله اصلی در زمانهای مختلف صورت میگیرد:
- پس از برداشت میوه
- زمستان گذرانی
- زمان تورم جوانه ها و قبل از گلدهی
- پس از ریزش کامل گلبرگ ها
- زمان فندقی شدن میوه تا گردویی شدن
- 45 روز بعد
- حد نهایی سایز میوه
- یک ماه قبل از برداشت میوه
1-پس از برداشت محصول
معمولا کشاورزان بعد از برداشت میوه، درختان را به حال خود رها میکنند و هیچ برنامه تغذیهای برای تامین نیازهای غذایی آنها در نظر نمیگیرند. در حالی که توانایی رشد اولیه جوانهها و تشکیل میوه در بهار تا حد زیادی به ذخیره سازی عناصر غذایی در سال قبل وابسته میباشد.
درختان پس از اتمام باردهی تمام توان خود را صرف تقویت جوانههای زایشی نموده تا گلدهی و میوه دهی مناسبی در سال آینده داشته باشد. بنابراین تغذیه پس از برداشت درختان با استفاده از ترکیبات فروت ست یک مرحله بسیار مهم است که باید در برنامه تغذیه هر باغبان قرار بگیرد.
عناصر غذایی جذب شده توسط برگ ها در طی محلول پاشی فروت ست در سرشاخه ها و جوانه های گل ذخیره می شوند. در پایان فصل و پس از برداشت محصول فرآیند تولید و ذخیره سازی عناصر در درختان همچنان ادامه دارد اما مخازن ذخیره عناصر از میوه به جوانهها تغییر میکند. در صورت عدم تغذیه مناسب و بهموقع درختان، جوانهها به مواد غذایی لازم دسترسی نداشته و در نتیجه این جوانه ها قادر به رشد و تولید گل نخواهند بود. و در صورت تولید، گل ها ضعیف بوده و عملکرد بسیار پایین خواهد بود.با افزایش غلظت عناصر غذایی در سرشاخه ها و جوانه ها ضمن تامین عناصر مورد نیاز در اوایل فصل رشد، مقاومت آن ها نسبت به سرمای زمستانه و بهاره افزایش پیدا میکند.
بهترین زمان برای کوددهی درختان با مواد مغذی، بعد از برداشت محصول است. برگها باید در وضعیت مناسب باشند. یعنی نباید کوددهی را پس از ریزش تمامی برگ انجام دهید بلکه باید یک سوم برگها روی درخت باقی بماند چون در این دوره ریشه ها در بهترین حالت برای جذب مواد مغذی قرار دارند.
| ردیف | محصول | عناصر سازنده | دز مصرف |
| 1 | فروت ست | Zn- B- N | دو لیتر در هزار |
مزایای محلول پاشی فروت ست پس از برداشت میوه
- بهبود روند تشکیل و تکامل تخمک
- افزایش میزان گرده افشانی موثر در بهار سال بعد
- افزایش مقاومت جوانههای گل نسبت به سرمای بهاره
- تشکیل میوه سالم
- افزایش میوه دهی
کلسیم: این عنصر یک ریزمغذی است که باعث سالم ماندن میوه و گیاهان میشود. کلسیم نه تنها دیوارههای سلولی را کنار یکدیگر قرار میدهد و آنزیمهای خاصی را در گیاه فعال میکند، بلکه در سازگار کردن گیاه و یا درختان با تنشهای محیطی و بیماریها نقش اساسی دارد.
پس باید در دورهی طلایی (دورهی برداشت محصول تا ریزش برگ) از کودهای حاوی کلسیم برای درختان استفاده کنید تا درختان برای شکوفه دهی و رشد میوهها (در فصل رشد آینده) کلسیم مورد نیاز را به صورت ذخیره داشته و استفاده کنند.
بر: بور عنصری است برای گیاهان و درختان اهمیت زیادی دارد و برای اینکه تاثیر گذار باشد باید بلافاصله پس برداشت محصول استفاده شود. در گرده افشانی نقش اساسی ایفا می کند. از این رو محلول پاشی این عنصر پس از برداشت و به خصوص در اواخر زمستان (زمان تورم جوانه ها) از گرده افشانی ناقص و ریزش میوه جلوگیری به عمل می آورد.
روی: عنصر روی یک عنصر کمیاب است و کشاورزان و باغداران به این ماده توجه چندانی نمیکنند. اگر به کمبود روی در گیاهان توجه نشود درختان و گیاهان آسیبی جدی خواهند دید. روی در تشکیل و فعالیت کلروفیل و همچنین عملکرد چندین آنزیم و هورمون رشد اکسین نقش ویژهای دارد.
2-زمستان گذرانی
کوددهی درختان میوه در پاییز و زمستان امری بسیار مهم است. تمامی درختان پس از پایان فصل رشد و نمو و همزمان با آغاز فصل سرما نیازمند استراحت و تجدید قوا در جهت رشد و نمو مجدد در فصل بهار هستند. از این بین درختان مثمر به دلیل تولید میوه که برای گیاه امری بسیار انرژی بر است نیاز به مراقبت های بیشتری دارند. از میان مراقبت هایی که در فضل خواب درختان انجام می شود. بی شک مهمترین مراقبت، استفاده از کودهای مناسب جهت افزایش راندمان گیاه در فصل آتی خواهد بود.
| ردیف | نوع چالکود | ذر مصرف | |
| 1 | چالکود های ماکرو کامل | یک الی یک ونیم کیلوگرم* | |
| 2 | کود سه بیست | وارداتی مانند | 200 گرم |
| ایرانی یا تحت لیسانس | 300 گرم | ||
| 3 | اسید هیومیک | اسید هیومیک پودری | 50 گرم |
| اسید هیومیک گرانوله | 500 گرم | ||
| کلات آهن | اورتو اورتو 6 | 10 گرم | |
| 4 | اورتو اورتو 8/4 به بالا | 30 گرم | |
| اورتو اورتو 2/3 به بالا | 50 گرم | ||
| کلات آهن 6% ایرانی | 80 گرم | ||
در استفاده از چالکودها چند نکته حائز اهمیت است:
میزان مصرف چالکود به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل عبارتند از:
- سن درخت از اهمیت زیادی برخوردار است. هر چه سن درخت بیشتر باشد میزان مصرف این ترکیبات نیز بالاتر می رود.
- میزان عناصر موجود در خاک نیز اهمیت ویژه ای دارد. هرچه خاک باغ شما حاصلخیز باشد میزان مصرف کود بالطبع کاهش پیدا می کند. از این رو تجزیه آزمایشگاهی خاک امری بسیار حیاتی بشمار می آید.
- نوع خاک و بافت خاک از دیگر عوامل می باشد. هرچه خاک سبک تر و دارای مواد آلی بیشتری باشد میزان مصرف چالکود کاهش پیدا می کند.
بطور کلی با توجه به کودهای عنوان شده میزان مصرف چالکود از 2 کیلوگرم برای هر درخت تا 4 کیلوگرم بسته به موارد ذکر شده متفاوت می باشد.
استفاده از اسید هیومیک در ترکیب چالکود با توجه به موروفولوژی خاص اسید هیومیک و نوع خاص کلاتور این ماده باعث افزایش جذب عناصر و حفظ عناصر در طول چرخه گیاه می شود و باعث می شود میزان هدررفت عناصر در خاک بطور قابل ملاحظه ای کاهش یابد . علاوه بر این استفاده از اسید هیومیک نسبت خاک و ماده آلی خاک را افزایش داده و باعث بهبود ساختمان خاک، افزایش منافذ خاک، حفظ روطوبت خاک و بهبود تهویه خاک می گردد.
مزایای استفاده از چالکود:
- تضمین تامیین مواد مغذی با شروع فصل فعالیت درخت
- کاهش گلریزی و افزایش تعداد شکوفه ها
- تقویت عمومی گیاه و نیاز کمتر کودی طی فصل آتی
- افزایش حجم ریشه در مقایسه با درختان تیمار نشده
- بهبود ساختمان خاک
3-زمان تورم جوانه ها و قبل از گلدهی
دردرختان میوه سیب حدود 4 تا 6 درصد درصد گل ها به میوه تبدیل شود، تا محصول باغی از نظر صرفه اقتصادی وضعیت مطلوبی خواهد داشت.
| ردیف | نوع کود مورد استفاده | دز مصرف |
| 1 | فروت ست | 2 در هزار |
| 2 | آمینو اسید | یک در هزار |
مزایای استفاده:
- افزایش ضریب تبدیل گل به میوه
- جلوگیری از ریزش میوه ها تازه تشکیل شده
- افزایش جدی راندمان تولید میوه در درختان
- کمک به تسریع رشد و کوتاه شدن زمان رسیدن میوه
بر: این عنصر برای به وجود آمدن میوه مناسب است و باعث جلوگیری از ناتوانی در لقاح گل‌ها میشود. اگر تلقیح گل دچار ضعف باشد، در نهایت میوه‌ای بد قیافه و ناقص به وجود می‌آید. همچنین عنصر بور در انتقال ساکاروز به قسمتهای در حال رشد گیاه و همچنین گرده افشانی و تشکیل دانه نقش به سزایی دارد.
روی: روی یکی از عناصری است که نقش مهمی در تولید کلروفیل، سنتز ویتامین c، مزه و بوی محصولات، شکل گرفتن رنگدانه و متابولیسم ازت دارد. همچنین باعث سرعت بخشیدن فعالیت‌های فتوسنتز و آنزیمی میشود. فقدان روی نیز سبب دیرتر شکفته شدن جوانههای رویشی و زایشی در درختان میشود. روی نقش اصلی در تسریع رشد جوانه ها را به عهده دارد. همچنین مصرف این عنصر در زمان تورم جوانه ها باعث می شود درخت سریع تر از خواب زمستانه بیدار شود و در نتیجه گرده افشانی بهتر و موثرتری را دارا باشد.
گرده افشاني عمل انتقال و پخش شدن گرده بر روي گیاه ماده به دنبال آن لقاح و در نهايت تشكيل ميوه مي باشد. اسيدهای آمينه از طريق فعال سازي هورمون هاي مؤثردر تولید گل و میوه باعث تشدید و هیمنطور افزایش سرعت گره افشانی می شوند.
نکته قابل توجه در محلول پاشی فروت ست این است که در زمان ظهور شکوفه نباید استفاده گردد.
4- پس از ریزش کامل گلبرگ ها
در مرحله تبدیل گل به میوه و بزرگ شدن میوه های تازه تشکیل شده متاسفانه قسمت اعظمی از این میوه های تازه تشکیل شده از بین می روند. علت اصلی در از بین رفتن این میوه های تازه تشکیل شده، عدم توانایی درخت در تامین مواد کودی مورد نیاز درخت است.
بعد از تشکیل میوه، مراحل رشد و نمو آن آغاز می شود. مراحل مختلف رشد میوه شامل تقسیم سلولی، حجیم شدن سلول ها، رسیدن فیزیولوژیکی و رسیدن کامل میوه می باشد. دوره تقسیم سلولی بستگی به گونه های مختلف میوه دارد. این مرحله در درختان سیب 4-5 هفته بعد از باز شدن گل ها می باشد. افزایش تعداد سلول ها یکی از عوامل مهم در درشتی میوه می باشد.
افزایش تعداد سلولها در این مرحله صورت میگیرد که ظرفیت بزرگ شدن میوه را ایجاد میکنند. یعنی باید کاری کنیم که تعداد تقسیمات سلولی گیاه بالا رفته و اگر تعداد سلولها افزایش پیدا کند قطعا پتانسیل افزایش درشتی میوه هم شکل خواهد گرفت .نکته قابل توجهی که میتوان ذکر کرد این است که هرچه تعداد سلول تشکیل یافته در میوه بیشتر از سلول های حجیم شده باشد به طبع آن عمر انبار داری محصول نیز افزایش مییابد از این رو استفاده از کودهای زیر به منظور افزایش تعداد سلول بعد از گل دهی امری مهم میباشد.
| ردیف | نوع کود مورد استفاده | دز مصرف | |
| 1 | کود متوازن یا 20-20-20 | کود وارداتی | 2 کیلوگرم در هزار لیتر آب |
| کود داخلی | 5 کیلوگرم در هزار لیتر آب | ||
| 2 | آمینو اسید | یک در هزار | |
| 3 | کود جلبک پودری | یک الی یک و نیم گرم در هزار لیتر آب | |
طبق تحقیقات بدست آمده استفاده از جلبک ها باعث افزایش کلروفیل و سبزینگی گیاه، مقاومت گیاه در برابر یخ زدگی و شرایط تنش زا و بهبود جذب عناصر معدنی از خاک و جلوگیری از کاهش ذخیره می شود. همچین جلبک ها به دلیل داشتن هورمون ها و ویتامین ها در آنالیز ترکیبات خود (بویژه هورمون سیتوکینن) نقش بسیار مهمی در تقسیم سلولی دارد.
اسيدهای آمينه دارای ویژگی کلات کنندگی مواد و عنصر های ريز مغذی هستند و جذب و تجزیه و انتقال عناصر مورد نیاز و غذایه گیاه را به درون گياه آسان تر می سازند و ميزان مصرف کود های شیمیایی و سموم را تقليل می بخشند. در این راستا استفاده از امینو اسید کنار سه بیست و جلبک ها باعث افزایش هرچه بیشتر کود استفاده شده می باشد
فعاليتهاي مهم و ساختاري در گياه نظير فعاليتهاي سوخت و ساز و سيستم ترابري در درون گياهان به واسطه وجود پروتئينها تنظيم و كنترل مي شوند. آمينو اسيدها از عوامل اصلي سنتز پروتئين ها مي باشند اسيدهای آمينه موجب تسريع در فرآيند تشكيل و تكوين ساقه و برگ، فعال سازي سيستم تشكيل و رشد ريشه و ارتقاء جوانه زني بذر می شوند. 
5- زمان فندقی شدن میوه تا گردویی شدن
بعد از تقسیم سلولی، طویل شدن یا حجیم شدن سلول ها رخ می دهد.
گیاهان کارخانه غذا سازی هستند و خودشان عمل غداسازی را انجام می‌دهند که به آن فتوسنتز می‌گویند و فقط به مواد اولیه یعنی عناصر احتیاج دارند تا بتواند مواد آلی ( کربو هیدرات ها ، پروتیین ها ، چربی ها و …) مورد نیاز خود را بسازند.
این عناصر به دو دسته پر مصرف (ماکرو: کربن – هیدروژن – اکسیژن – نیتروژن – فسفر – پتاسیم – کلسیم – منیزیم – سولفور) و کم مصرف ( میکرو: آهن – روی – بر – منگنز – مس – مولیبدن – سلیسیم) تقسیم می‌شوند که این مواد اولیه را از طریق آب ، خاک و هوا بدست می‌آورند و به دلیل اینکه خاک اکثر مناطق ایران از این نظر فقیر هستند باید از کودهای معدنی نیز استفاده شود تا بتوان عناصر معدنی مورد نیاز گیاه را در اختیارش بگذاریم.
برای اینکه این کارخانه بتواند بهتر عمل کند باید شاخ و برگ درشت تر ، پهن تر و سرسبزتری داشته باشد اگر چنین نشود گیاه به مواد اولیه یعنی همان کود معدنی بیشتری احتیاج دارد و از صرفه اقتصادی خارج میشود بنابراین باید از همان ابتدای دوره رشد گیاه را با یک برنامه تغذیه مناسب پرورش داد تا گیاه در مرحله ریشه دهی از ترکیبات مناسب این مرحله و در مرحله رویشی ( شاخ و برگ ) کود های مخصوص رویشی و در آخر ترکیباتی برای درشتی ، رنگ گیری ، طعم و ماندگاری بیشتر ( کودهای مخصوص درشتی میوه ) استفاده کرد.
که این کود ها باید عناصری چون پتاسیم ، کلسیم ، آهن، بُر، اسید آمینه ها را در ترکیبات خود داشته باشند و باقی عناصر به مقدار کمتری در این مرحله تاثیر گذارند
| ردیف | نوع کود مصرفی | دز مصرفی |
| 1 | کود ریز مغذی | یک کیلوگرم درهزار لیتر آب |
| 2 | جلبک دریایی مایع | یک الی یک ونیم لیتر درهزار لیتر آب |
| 3 | قرص جیبرلیک | 5 عدد در هزار لیتر آب |
استفاده از هورمون جیبرلیک در این مرحله باعث می شود که سلولها به حالت کشیده قرار بگیرند که با رشد و بزرگ شدن میوه باعث افزایش باز پسندی، شکیل شدن و طویل شدن میوه می شود.
6-45 روز بعد
| ردیف | نوع کود مصرفی | دز مصرف | |
| 1 | کود کلسیم | مایع | 3 الی 4 لیتر در هزار لیتر آب |
| پودری | یک کیلوگرم در هزار لیتر آب | ||
| 2 | آمینو اسید | یک کیلوگرم در هزار لیتر آب | |
مواد ارگانیک مانند اسید آمینه ها حاوی نیتروژن ارگانیک هستند و که می توانند باافزایش رشد سلول ها بصورت طبیعی و افزایش ضخامت دیواره سلولی (برخلاف فرم های دیگر نیتروژن مانند نیترات) سبب افزایش مقاومت گیاه نسبت به آفات و بیماری ها می شود. اسيدهای آمينه با افزايش نسخه برداري و فعال سازی فرايند تشکيل قند و افزايش ميزان پروتئين در گياه موجب بهبود ويژگی های کيفی (بهبود طعم و رنگ ميوه) و ويژگی های کمی (افزايش وزن و يکسان سازی اندازه ميوه) می گردند.
اسيد آمينه (متیونین) از طريق تحت تاثير قراردادن توليد هورمون اتيلن، موجب سرعت بخشيدن به سرعت رسيدگی محصولات می گردد.
کلسیم یکی از مهمترین عنصری است که در کیفیت میوه دخالت دارد.افزایش میزان کلسیم در دیواره سلولی و عمل تراوش باعث سفتی میوه میشود. کلسیم از بدمزه شدن میوه،تغییر شکل میوه،چوب پنبه ای شدن میوه ،ریزش زود رس میوه ،کاهش خاصیت انبار داری وایجاد لکه از علائم کمبود کلسیم میباشد.
7- حد نهایی سایز میوه
| نتايج حاصل از تجزيه برگ و شاخص هاي كمي، نشان داد كه استفاده از كودهاي پتاسيمي باعث افزايش اندازه ميوه ها، وزن ميوه ها، درصد مواد جامد محلول، قند و اسيديته (اسيد ماليك) و كاهش آب در ميوه شد، به طوري كه اختلاف ميزان آب در ميوه بين تيمار شاهد و تيمار كودي بيش از 8 درصد بود. ميوه ها از نظر استاندارد كيفي شكل، در گروه “رضايت بخش” قرار گرفتند ولي تيمار شاهد در حد اين استاندارد نبود. تفاوت وزن بزرگ ترين ميوه ها در تيمارها با تيمار شاهد بيش از 74 گرم بود و اين اختلاف كاملا معني دار شد. |
| ردیف | نوع کود مصرفی | دز مصرف |
| 1 | کود پتاس بالا | 3 کیلو در هزار لیتر آب |
| 2 | جلبک دریایی مایع | 3 لیتر در هزار لیتر آب |
8- یک ماه قبل از برداشت میوه
پتاسیم سایز و رنگ میوه ها را بهبود می بخشد و می تواند در بهار از جوانه ها در برابر آسیب از یخبندان و سرمازدگی محافظت کند. درختان سیب هر ساله مقدار زیادی پتاسیم را برای تولید میوه استفاده می کنند. در طول دوره رشد درختان موثر است ودر فاز میوه باعث افزایش وزن و اندازه میوه میشود.
| ردیف | نوع کود مصرفی | دز مصرفی |
| 1 | فولویک اسید | 10 لیتر در هکتار |
| 2 | کود پتاس بالا | 20 کیلوگرم در هکتار |
مهمترین نقش اسید فولویک در گیاه، هدایت مواد غذایی است. اسید فولویک باعث میشود تا تمامی مواد غذایی موردنیاز برای گیاه به آسانی به وسیله‌ی ریشه جذب گردد. این خاصیت در محلول‌پاشی نیز وجود دارد و موجب جذب بهتر کودها از راه محلول‌پاشی میشود. علاوه بر این‌ها، فولویک اسید موجب افزایش تقسیم سلولی و طویل شدن سلولها، تحریک متابولیسم گیاه و افزایش فعالیت آنزیم بعنوان کاتالیزور در تنفس گیاه میشود.
یک مولکول فولویک اسید قادر است به تنهایی 70 عنصر شامل عناصر میکرو را با خود حمل کند.
نکته قابل توجه این است که در صورت قرمز بودن سیب کود آمینو پتاسیم به همراه کلات منیزیم بصورت محلول پاشی توصیه می شود. ولی اگر سیب گلدن باشد محلول پاشی منیزیم توصیه نمی شود
یکنواختی و شدت رنگ قرمز پوست میوه سیب در بهبود کیفیت و بازارپسندی میوه نقش بسزایی دارد. آنتوسیانین، عامل اصلی رنگ قرمز پوست میوه سیب است. گزارش برخی از پژوهشها حاکی از آن است که پتاسیم بهمراه منیزیم باعث افزایش رنگ قرمز میوه سیب میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر از محصولات مرتبط، متناسب با برنامه تغذیه درخت سیب به قسمت کالاها مراجعه فرمایید.
