کود دهی در برنامه مدیریت تغذیه ای گیاهان و باغات میوه از اهمیت زیادی برخودار است. برنامه کوددهی باید به گونه ای زمان بندی و انجام شود که عناصر مغذی مورد نیاز گیاه را به طور متناسب در اختیار گیاه قرار دهد. محلول پاشی مواد مغذی توسط کود فروت ست یکی از بهترین روش‌های موثر برای افزایش میزان تشکیل میوه را در باغات میوه دارد.
کود فروت ست
فروت ست یک عبارت انگلیسی به معنی تنظیم میوه است. تنظیم میوه یعنی تغییراتی که در نهنج گل اتفاق می‌افتد تا میوه اولیه تشکیل شود. در واقع مرحله شروع تشکیل میوه را فروت ست میگویند. در این زمان تقسیم سلولی (ظرفیت‌سازی برای رشد) بیشتر از بزرگ شدن سلولی اتفاق می‌افتد. این همان زمانی است که میوه کوچک است و سرعت رشد بسیار پایینی دارد.
کوددهی در برنامه مدیریت تغذیه ای گیاهان و باغات میوه از اهمیت زیادی برخودار است. برنامه کوددهی باید به گونه ای زمان بندی و انجام شود که عناصر مغذی مورد نیاز گیاه را به طور متناسب در اختیار گیاه قرار دهد. محلول پاشی مواد مغذی توسط کود فروت ست یکی از بهترین روش‌های موثر برای افزایش میزان تشکیل میوه را در باغات میوه است.
یکی از مواردی که از لحاظ اقتصادی برای باغداران بسیار حائز اهمیت است ، افزایش میوه‌های سر درختی است. در اوایل فروردین ماه و اواخر اسفند که خاک دمای بسیار پایینی دارد و برگها هنوز به وجود نیامده‌اند و علاوه بر این گردش شیره گیاهی نیز بیش از حد آهسته است ، تغذیه جوانه ها از اهمیت زیادی برخوردار است. ناگفته نماند که محلول پاشی درختان توسط فروت ست را در فصل سرد انجام میدهند؛ زیرا که تاثیر بسزایی در تمامی فعالیت هایی که درخت باید در طی سال انجام دهد (مانند فعالیت دوباره ، رویش جوانه ها ، گلدهی ، میوه و …) میگذارد.
از دیگر ویژگی های کود فروت ست افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل محیطی مانند تگرگ ، برف ، باران و سرماست ، همچنین این کود کشاورزی با وجود عناصری که دارد ، تاثیر بسزایی در خوشه بندی و تلقیح گیاه داشته و عملکرد محصول را با حفظ مرغوبیت افزایش میدهد. تحقیقات متعدد نشان داده است که اولین قدم پس از برداشت محصول و قبل از برگریزان ، محلول پاشی باغات با ترکیب کود فروت ست ، نقش اساسی در تشکیل و تکامل تخمک و افزایش میزان گرده افشانی موثر در بهار سال بعد دارد.
بهترین زمان استفاده از فروت ست:
۱- بلافاصله پس از برداشت و قبل از ریزش برگها. از آنجا که اندام‌های اولیه گل داخل جوانه‌ها ، در مهر ماه تشکیل میشود ، بنابراین این مرحله بسیار حساس است و وجود روی ، ازت و بور داخل جوانه ها موجب تقویت و افزایش میزان ذخیره انرژی جوانه‌ها میشود.
۲- زمان تورم جوانه‌ها که در اواخر اسفند یا اوایل بهار اتفاق می افتد. چون بین فعال شدن ریشه و قسمت های هوایی اختلاف زمانی وجود دارد ، ریشه ها در زمانی که جوانه ها احتیاج بالایی به مواد غذایی دارند ، فعال نیستند و یا خیلی کم فعالند و نمیتوانند مواد غذایی را در فرصت مناسب در اختیار جوانه ها قرار دهند.
نقش عناصر فروت ست در تغذیه باغات
وجود عناصر ازت ، روی و بور در کنار یکدیگر به بهبود و افزایش گلدهی و تبدیل بیشتر گلها به میوه کمک نموده و کیفیت محصول را در پی خواهد داشت.
نتیجه استفاده از فروت ست ، فرآیند رشد جوانه ها، گلدهی ، گرده افشانی ، تشکیل میوه سالم ، افزایش میوه دهی و زود رسی خواهد بود.
بور:
مناسب برای تشکیل میوه است و ضعف در تلقیح گلها که نتیجه آن تشکیل میوه های ناقص و بد شکل و … است را از بین میبرد.
روی:
روی در تولید کلروفیل نقش دارد و موجب تسریع فعالیت های آنزیمی و فتوسنتز میشود. روی در متابولیسم ازت ، تشکیل رنگدانه ، عطر و طعم محصول و سنتز ویتامین C نقش مهمی دارد. دارای تعامل سینرژیکی با مس و منیزیم است. کمبود روی باعث تاخیر در باز شدن جوانه های زایشی و رویشی در درخت میشود. روی ضامن شکوفه دهی بیشتر و حفظ شکوفه ها ، در نتیجه تولید بیشتر و کیفیت بهتر محصول است. در فعال سازی و ساخت پروتئین ، نشاسته ، اسید نوکلئیک و هورمون رشد گیاهی اکسین نقش دارد. مانع از سال آوری میشود و توان و رمق و بنیه از دست رفته درخت را به درخت باز میگرداند ، بطوریکه برای باردهی فصل آینده کاملا آماده گردد.
ازت:
جزء تشکیل دهنده اولیه برای ترکیبات آلی نظیر اسیدهای آمینه و اسیدهای نوکلئیک است و نقش قابل توجهی در فتوسنتز دارد. مهمترین عنصری است که جوانه‌ها باید قبل از ریزش برگ دریافت کنند ، چون مسلماً درخت به دلیل فعالیت اندک ریشه در اوایل بهار نخواهد توانست این نیاز بالا را تأمین کند ، در نتیجه اندازه میوه ها و عملکرد نهایی به شدت افت خواهد کرد.
تاثیراتی را که فروت ست بر گیاه دارد بسیار نمود بیرونی دارد.
از مزایای فروت ست میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جوانه‌های گل سریع صورت میگیرد
- افزایش گرده افشانی
- میوه‌دهی گل بسیار زیاد و بسیار با کیفیت خواهد شد
- مقاومت به سرما و آفات در گیاه افزایش پیدا میکند
- کاهش ریزش میوه و برگها
- بهترین لقاح ممکن
- کاهش سال آوری در برخی درختان
سال آوری
سال آوری به معنای تولید محصول بیشتر در یک سال و عدم تولید یا تولید محصول کمتر در سال بعد است. آنچه در ارتباط مستقیم با تولید محصول میتوان اشاره داشت ، جوانه های زایشی و تولید گل است.
علت سال آوری
برای یافتن علت سال آوری باید بدنبال علت عدم تولید یا تولید بیش از حد جوانه های زایشی باشیم. چنانچه به موقعیت درخت در سال پربار توجه کنیم ، آخر فصل یعنی در زمان برداشت ، درختی را خواهیم داشت که در حال ریزش یا از دست دادن جوانه های سال بعد خود است. در واقع این گونه میتوان بیان داشت که در سال پر بار ، درخت میوه در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست قادر نیست تمام نیاز غذایی میوه ها را تامین نموده و لذا میوه ها در زمان پر شدن ، از محتوای مواد غذایی موجود در جوانه های سال بعد بهره میگیرند و به عبارتی ، آنها را تخلیه مینمایند و یا میوه ها مانع از رسیدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد میشوند ، چرا که میوه‌ها در سر راه عبور مواد غذایی از برگ به جوانه ها قرار دارند. پس جوانه های سال آینده خصوصا در سال پر بار درخت ، مواد غذایی کمتری دریافت میکنند و یا مواد غذایی خود را از دست داده و تخلیه میشوند. با ضعیف شدن این جوانه ها زمینه برای ریزش آنها فراهم میگردد.
آیا کود فروت ست تاثیری در جلوگیری از سال‌آوری درخت دارد؟
برای جلوگیری از سال آوری درخت باید از کود فروت ست برای گیاهان باغ استفاده کنیم. در این صورت درختان هر سال بار یکسانی را خواهند داشت. در واقع برای مرتفع کردن این مشکل باید تلاش نمود در سال پر بار ، جوانه های زایشی بیشتری را حفظ کرد که این تنها با تغذیه کافی و درست درخت امکانپذیر است ، به گونه ای که در سال پر بار باید آنقدر مواد غذایی در دسترس درخت قرار بگیرد که علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز برای میوه ها ، بخشی نیز به جوانه های سال بعد برسد و میوه ها مجبور به مصرف مواد غذایی جوانه های سال بعد نشوند. پس میتوان گفت سال آوری تا حدودی قابل کنترل است و با تقویت درخت میتوان حداقل فاصله تولید بین سال آور و نیاور را کاهش داد.
زمان شروع برنامه فروت ست
در درختان زودرس که تاریخ برداشت آنها قبل از ۱۵ مرداد است ، مصرف فروت ست باید از اواسط مرداد شروع شود.
در درختان دیررس که تاریخ برداشت آنها بعد از ۱۵ مرداد است ، مصرف فروت ست باید بلافاصله پس از برداشت و قبل از ریزش برگها شروع شود.
در انگور ، کیوی و انار ، استفاده فروت ست در اوایل بهار بعد از ظهور اولین برگها و قبل از گلدهی انجام شود.
توصیه‌های لازم در استفاده از کود فروت ست:
- سعی کنید همیشه محلول های شیمیایی را به موقع به گیاه وارد کنید
- برای میزان مصرف هر محلول با کارشناس کشاورزی حتما مشورت کنید
- برای گیاهانی که به تازگی به مرحله میوه دهی رسیده اند زیاد از محلول ها استفاده نکنید
- برعکس گیاهان جوان ، برای گیاهان مسن سعی کنید حتما از محلول های شیمیایی به میزان حداکثر استفاده کنید
- محلول پاشی را در هوای ملایم انجام دهید (اول صبح و یا عصر)
احتیاطات لازم
۱- از ترکیب فروت ست با کودهای حاوی گوگرد و روغن های معدنی بپرهیزید
۲- در مناطقی که میزان بور در آب آبیاری و برگ بالا باشد ، به دلیل مسمومیت عنصر بور بایستی از ترکیب فروت ست حذف شود
۳- در هوای گرم تحت هیچ شرایطی محلولپاشی انجام نشود
